Nhắc đến Bắc Giang là nhiều người nghĩ ngay đến món đặc sản bánh đa Kế, xã Dĩnh Kế – nơi đây có làng nghề làm bánh đa ngon nổi tiếng đất Bắc. Có nhiều nơi trên đất nước Việt Nam cũng làm bánh đa, bánh tráng, nhưng bánh đa Kế vẫn luôn luôn tạo ra được một nét riêng, không thể lẫn vào đâu . Nó trở thành một thứ đặc sản đậm chất đồng quê Bắc Bộ. Bánh đa Kế không giống bất cứ những chiếc bánh của một nơi nào, bởi kích thước to lớn và mầu sắc đặc trưng làm lên sự khác biệt độc đáo này.
Nhìn xa những chiếc bánh đa như chiếc nón thúng quai thao của người quan họ, duyên dáng, dịu dàng, đằm thắm tình quê. Ở Bắc Giang cũng có nhiều nơi làm bánh, như bánh đa dừa Thổ Hà Việt yên, bánh Đa Mai, nhưng bánh đa nguyên gốc truyền thống phải nói đến bánh đa của làng Kế-Bắc Giang. Bánh đa Kế là một món ăn bình dân giản dị, nhưng chứa đựng trong đó biết bao nhiêu mồ hôi công sức của người nông dân vùng Kinh Bắc xưa kia.
Làng nghề bánh đa Kế nằm sát trục quốc lộ 1A Hà Nội – Lạng Sơn, bạn rất dễ dàng tìm đến vì chỉ cần đi đến đoạn đường thuộc địa phận thành phố Bắc Giang là đã có thể đến được làng làm bánh. Sản phẩm của làng vì thế mà cũng được phân phối đi nhiều nơi nhờ có đường giao thông thuận lợi.
Công đoạn làm bánh đa Kế
Bánh đa Kế là món bánh đặc biệt thơm ngon bởi vị bùi, thơm dòn của lạc, vừng, khoai lang hòa quện với thứ gạo ngon của vùng trung du miền núi cùng với bàn tay khéo léo của con người nơi đây đã trở thành thương hiệu của người dân Bắc Giang. Thoạt nhìn, món bánh tưởng chừng rất đơn giản, nhưng để làm nên thành phẩm đó thì lại hết sức công phu, tỉ mỉ khéo léo của người làm bánh.
Để cho ra lò một chiếc bánh đa Kế hoàn hảo phải trải qua rất nhiều công đoạn phức tạp.Trước tiên phải biết đến cách xay gạo thành bột. Bột phải nhuyễn, mịn và được sàng lọc hết những hạt bụi, bẩn.
Trong các công đoạn làm bánh đa Kế thì khâu trộn bột nở vào bột gạo và khâu quạt bánh được xem như kỹ thuật quan trọng nhất. Nó sẽ quyết định rất lớn đến chất lượng và nét thẩm mỹ của chiếc bánh. Đây cũng chính là một điểm mà người làm nghề bánh đa ở Kế sẽ tạo ra sự khác biệt so với những nơi khác. Sau đó người làm bánh phải căn lượng bột gạo cho chuẩn để trộn bột nở vào. Sau những công đoạn này thì bột được đem tráng để thành hình hài chiếc bánh. Rồi sau đó bánh lại được đem phơi ngoài ánh nắng mặt trời trên những chiếc giàn phơi chuyên dụng…
Khi bánh đã đạt đến một độ khô nhất định thì người làm nghề bắt đầu mang đi quạt chín. Thường những người làm nghề ở làng Kế chỉ quạt bánh khi có khách. Làm như vậy sẽ giúp cho chiếc bánh có độ giòn, đều, khách cũng sẽ cảm thấy hài lòng hơn khi mua được sản phẩm vừa mới ra lò. Nếu quạt xong mà để lâu không có khách mua thì bánh dễ bị ỉu, mốc…
Thưởng thức bánh đa Kế
Khi thưởng thức, bánh đa Kế có vị bùi bùi, giòn giòn và có hương thơm cuốn hút. Cắn một miếng bánh đa và nhâm nhi chén nước trà xanh, bạn được trở về không gian của miền quê Bắc Giang xưa. Thưởng thức món quà quê dân dã ấy cũng chính là trải nghiệm một phần văn hóa, mà theo như người Dĩnh Kế vẫn nói, đó là thưởng thức một nét đẹp ẩm thực truyền thống. Nó gợi ta nhớ đến hình ảnh những phiên chợ quê vùng trung du và đồng bằng Bắc Bộ, nơi các bà các mẹ vẫn hay đi chợ mua bánh đa Kế về làm quà cho con cháu.
Ngày nay xã hội phát triển nhu cầu thưởng thức ẩm thực đang được mọi người hết sức quan tâm. Xu thế những món ăn truyền thống kết hợp với hiện đại đã tạo lên sự khác biệt rất phù hợp cho giới đam mê thưởng thức ẩm thực. Bánh đa Kế bản thân vị bánh đã ngon giòn hấp dẫn nếu được ăn kèm với món chim rang giềng thì càng ngon hấp dẫn bội phần.
Với sự kết hợp này đã tạo ra một món ăn đặc sản mang hương vị độc đáo riêng có của người Bắc Giang. Chính vì lẽ đó, món ăn này đã xuất hiện thường xuyên trong thực đơn tại các nhà hàng, khách sạn trong tỉnh, đặc biệt đã được giới thiệu, tham gia nhiều cuộc thi ẩm thực tại các hội chợ triển lãm du lịch trong và ngoài tỉnh, tại nhiều các sự kiện món ăn đã được bình chon và đánh giá cao.
Bánh đa Kế từ trăm năm qua được xem như một sản phẩm mang lại nguồn lợi kinh tế. Không những thế, nó đã trở thành một nét đẹp văn hoá, một thú vui ẩm thực, một món quà đồng quê có ý nghĩa của tỉnh Bắc Giang.