Trước đây, Nem chua Thanh Hóa chỉ được làm trong các dịp lễ, tết, cưới hỏi hoặc các ngày hội đặc biệt trong năm, chủ yếu tự phục vụ là chính. Đến những năm 70 của thế kỷ 20, nghề làm nem chua dần hình thành và phát triển ở thành phố Thanh Hóa để phục vụ nhu cầu của người dân trong và ngoài tỉnh. Các cơ sở sản xuất chế biến và kinh doanh nem chua mở ra nhiều hơn, có thể kể đến các thương hiệu nổi tiếng như nem Cây Đa, nem chua bà Thường ở cống Tân An, nem bà Năm ở Trường Thi…
Contents
Công đoạn chế biến Nem chua Thanh Hóa
Nem chua có nhiều loại như nem dài, nem vuông, nem cối, nem thính, nem nướng… Nem chua gồm bì lợn thái chỉ, thịt mông nạc, thính gạo, gói cùng lá đinh lăng hoặc lá ổi bánh tẻ và các gia vị đặc trưng, để tạo ra một chiếc nem chua ngon đúng điệu cần phải có bí quyết gia truyền riêng.
Nguyên liệu chuẩn bị
- Thịt lợn nạc thái chỉ
- Thính gạo
- Lá đinh lăng hoặc lá ổi
- Lá chuối
- Tỏi
- Ớt
- Bột năng
- Gia vị: Đường, hạt tiêu, nước mắm cốt cá
- Giấy bóng
- Dây chun
Ngoài những nguyên liệu trên thì lá chuối cũng là một trong những nguyên liệu không thể thiếu để gói nem, tốt nhất bạn nên chọn lá chuối ngự vừa xanh vừa dầy, vì trong quá trình vận chuyển hay lưu giữ nem vẫn tiếp tục lên men cho đến khi “chín” ăn được. Cùng với đó là giấy bóng, dây chun, tỏi, ớt với lượng vừa đủ tùy sở thích người ăn và các phụ gia khác như: đường, muối, hạt tiêu, nước mắm cốt cá, bột năng (để tạo độ giòn rắn và kết dính cho nem).
Cách làm nem chua
Cách làm Nem chua Thanh Hóa là cả một nghệ thuật. Lưu ý, thịt làm nem phải là loại thịt còn ấm nóng, mới từ lò mổ mang về và chưa qua nước lạnh, nếu sơ ý rửa qua thì coi như món nem xem như đã thất bại rồi. Thịt được lọc kỹ không bị dính mỡ và gân, người thợ sẽ phải thái, xay, chế biến ngay, không để lâu. Bởi nếu thịt nguội, nem sẽ không có độ bóng cũng như sự kết dính trong quá trình lên men. Ngày trước khi chưa có máy xay, người thợ phải giã thịt bằng tay trong cối đá lớn, nhờ đó thịt sẽ có độ giòn, quánh, dính hơn là thịt xay máy bây giờ.
- Bì lợn rửa sạch, cho vào nước sôi trần chín, sau đó cạo hết phần lông bên ngoài. (Phải cạo lông chín, như thế lông mới sạch và khử hết mùi hôi của bì lợn). Quan trọng là phải lọc bỏ hoàn toàn phần mỡ dính trên bì. Bì sau khi được làm sạch đem thái thành từng sợi thật nhỏ.
- Tiếp đến, cho thịt xay và bì lợn vào chiếc bát to, cho thính gạo, các gia vị nước mắm cốt cá, đường, muối, hạt tiêu, tỏi, ớt, bột năng vào và trộn đều lên. Hỗn hợp sau khi đã trộn đều các nguyên liệu trên thì chia thành các miếng nhỏ có độ dài khoảng 7 cm và to bằng ngón tay cái để đóng gói, bọc 1 lớp màng bọc mỏng ra bên ngoài. Dùng lá ổi hoặc lá đinh lăng quấn lại bên ngoài, tiếp đó, lấy lá chuối bọc 6-7 lớp và dùng dây chun buộc lại.
Tuy công đoạn để làm nem chua hơi cầu kỳ và mất thời gian chút nhưng bù lại chúng ta sẽ được thưởng thức đặc sản Xứ Thanh bất cứ lúc nào, mà tự mình làm cũng sạch sẽ, vệ sinh.
Thưởng thức Nem chua Thanh Hóa
Quá trình “chín” của trái nem tùy thuộc vào thời tiết, mùa hè thì độ một ngày đêm, mùa đông thì khoảng 2 đến 3 ngày nem mới lên men và đem ra dùng được. Khi nem “chín”, người dùng bóc từng lớp lá bên ngoài là đã có thể cảm nhận rõ mùi thơm chua dịu đặc trưng đầy hấp dẫn của món ăn.
Khi ăn, bóc lớp lá chuối màu xanh bên ngoài chiếc nem chín có màu hồng của thịt xen kẽ những sợi da lợn trắng, đỏ của ớt trông rất hấp dẫn. Nem chua Thanh Hóa thường được chấm cùng tương ớt cay. Vị ngọt của thịt heo quyện hòa với vị chua thanh nhẹ, vị cay của ớt tỏi, thơm bùi và sần sật dai dai của bì làm say đắm lòng người, chẳng dễ gì mà quên được.